اندازه‌گیری سطح هموگلوبین خون (Hgb) در بدن به شناسایی بیماری‌هایی مانند یرقان یا زردی پوست و چشم، خستگی، سرگیجه‌های پی در پی و… که در اثر ایجاد اختلال در عملکرد هموگلوبین خون به وجود آمده‌اند، کمک خواهد کرد. یک آزمایش خون ساده باعث می‌شود تا پزشک معالج به اطلاعات مناسب دست پیدا کرده و راحت‌تر و دقیق‌تر بتواند نوع بیماری و راه درمان را تشخیص دهد. اگر قصد دارید در ارتباط با آزمایش هموگلوبین آگاه شوید، ادامه مطالب را دنبال کنید.
آزمایش Hgb چیست؟
برای آنکه بدانیم آزمایش Hgb چیست و برای تشخیص کدام بیماری استفاده می‌شود باید به این سؤال پاسخ دهید که Hgb در آزمایش خون چیست؟
آزمایش Hgb یا هموگلوبین در حالت کلی سطح هموگلوبین خون را اندازه‌گیری می‌کند. هموگلوبین یا Hgb بخش اصلی از گلبول‌های قرمز است که توسط مغز استخوان تولید شده و در اثر کمبود آن فرد به بیماری کم خونی با علائم خستگی، سرگیجه و احساس ضعف مواجه خواهد شد.
این پروتئین، اکسیژن و دی اکسید کربن را بین ریه‌ها و بافت و سلول‌های دیگر بدن حمل می‌کند. بروز تغییر در سطح آن نشانه بروز بیماری خواهد بود. در واقع آهن موجود در هموگلوبین باعث می‌شود تا به اکسیژن چسبیده و در نهایت با جریان گردش خون از ریه به سایر بخش‌های بدن انتقال داده شود.
دلایل تجویز آزمایش Hgb
آزمایش هموگلوبین به عنوان قسمتی از انجام چکاپ کلی و معاینات فیزیکی بیمار انجام می‌شود. این آزمایش بخشی از آزمایش شمارش خون یا CBC است که به صورت کلی تعداد گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها را نشان می‌دهد. داشتن این اطلاعات به پزشک معالج در تشخیص و شناسایی بیماری کمک می‌کند. در صورت بروز علائمی مانند موارد زیر، آزمایش Hgb تجویز خواهد شد:
- بروز علائم کم خونی مانند سرگیجه، احساس خستگی و ضعف، سرد شدن دست و پا‌ها
- وجود سوابق خانوادگی ابتلا به بیماری‌هایی مانند تالاسمی، کم خونی داسی شکل و سایر اختلالات خونی که به صورت ارثی در فرد بروز پیدا خواهد کرد.
- عدم استفاده از مواد غذایی دارای آهن در برنامه رژیم غذایی و سایر عوامل معدنی
- داشتن عفونت به مدت طولانی
- خونریزی شدید در اثر وارد شدن جراحت، عمل جراحی، خونریزی‌های قاعدگی یا خونریزی از دستگاه گوارش
آیا همه افراد باید آزمایش هموگلوبین بدهند؟
از آنجایی که هموگلوبین شناخته شده با نام Hgb به گلبول‌های قرمز کمک می‌کند تا اکسیژن را از ریه‌ها گرفته و به بافت‌های بدن منتقل کند و در مقابل با دریافت دی اکسید کربن از نقاط بدن می‌تواند با کمک سیاهرگ‌ها، آن را به ریه برگشت دهد، در صورت ایجاد اختلال در میزان این پروتئین خونی که با علائم متفاوتی بروز می‌کند لازم است تا همه افراد مشکوک به بیماری این تست را انجام دهند.
علاوه بر این می‌توان آزمایش Hgb را به عنوان بخشی از آزمایش کلی CBC با هدف غربالگری و پیشگیری قبل از گسترش بیماری استفاده کرد.
تفسیر جواب آزمایش Hgb
انجام آزمایش هموگلوبین به پزشک کمک می‌کند تا با اندازه‌گیری تعداد Hgbهای خون بتواند نوع بیماری را به درستی تشخیص داده و راه درمانی مناسب را انتخاب کند. محدوده طبیعی و نرمال میزان هموگلوبین خون در بزرگسالان عددی بین ۱۲ تا ۴/۱۷ گرم در دسی لیتر است که سن، نژاد و جنسیت تأثیر به سزایی در نتایج نهایی آزمایش Hgb خواهد داشت.
دلایل متعددی در ایجاد تغییر سطح هموگلوبین خون و خارج شدن آن از محدوده طبیعی وجود دارد که می‌توان بر اساس بالا و پایین بودن Hgb خون آن‌ها را دسته‌بندی کرد.
۱. سطح پایین هموگلوبین خون باعث می‌شود تا بافت و سلول‌های بدن از دریافت اکسیژن کافی برای بدن محروم بمانند. این نتیجه ممکن است نشانه‌ای از بیماری و اختلالات زیر باشد:
- انواع بیماری‌های کم خونی
- تالاسمی
- فقر آهن
- کمبود مواد معدنی
- بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت
- سرطان و سایر بیماری‌ها مانند مشکلات کلیوی و بیماری خود ایمنی
- خونریزی شدید و یا داخلی
- به وجود آمدن اختلال در مغز استخوان
علائم هموگلوبین پایین در خون عبارتند از:
- خستگی و ضعف شدید
- رنگ پریدگی صورت
- داشتن سرگیجه
- تنگی نفس
- دست و پا‌های سرد
- تسریع ضربان قلب
- انجام فعالیت های فیزیکی به سختی
۲. افزایش سطح هموگلوبین خون به معنای تولید بیش از اندازه نرمال گلبول‌های قرمز در خون است که موجب بیشتر شدن غلظت خون شده و همین امر کندی حرکت خون در رگ‌ها و بدن را به همراه خواهد داشت. در این حالت عدم خون‌رسانی صحیح به اندام‌های بدن رخ داده و آن‌ها نمی‌توانند اکسیژن کافی و مورد نیاز خود را دریافت کنند.
بالا بودن سطح هموگلوبین خون می‌تواند نشان دهنده اختلالاتی شامل موارد زیر باشد:
- بیماری‌های قلبی مانند حمله قلبی
- بیماری ریه مانند انسداد مزمن ریه
- بروز اختلال پلی سیتمی ورا در اثر افزایش گلبول‌های قرمز
- نقایص مادرزادی
- مصرف دخانیات
علائم افزایش هموگلوبین خون عبارتند از:
- مشکلات بینایی از جمله تاری دید و دوبینی
- احساس سرگیجه
- سر درد
- خارش پوست
- لخته شدن خون
- بروز کبودی‌های آسان بر روی دست و پا
- تعریق بیش از اندازه
- متورم شدن مفاصل همراه با درد شدید
در صورتی که سطح هموگلوبین اندازه‌گیری شده از مقدار طبیعی و نرمال آن کمتر یا بیشتر باشد، همیشه به معنای وجود بیماری در بدن نخواهد بود. فاکتور‌های متعددی وجود دارند که می‌توانند نتایج به دست آمده از آزمایش Hgb را دستخوش تغییر کنند. برخی از این عوامل عبارتند از:
- عدم تحرک و انجام فعالیت‌های بدنی
- برنامه رژیم غذایی نامناسب
- مصرف برخی دارو‌های خاص
- انجام تست در دوران قاعدگی
- زندگی در ارتفاع بالاتر از دریا (افزایش سطح هموگلوبین خون از حد مجاز و طبیعی)
آزمایش Hgb در منزل با هومکا!
یکی از انواع آزمایش‌های خون که به عنوان تکنیک ساده و راحت برای ارزیابی سلامت افراد به کار برده می‌شود، آزمایش Hgb است. بیشترین کاربرد آن به منظور شناسایی و تشخیص کم خونی در افراد است. این تست بخشی از چکاپ معمولی است که سطح هموگلوبین خون به عنوان قسمتی از گلبول‌های قرمز را اندازه‌گیری می‌کند. پزشک معالج با تجویز آزمایش Hgb به دلیل مشاهده علائمی مانند سرگیجه، خستگی، دست و پا‌های سرد و… می‌تواند نوع بیماری کم خونی را تشخیص دهد و راه مناسب برای درمان را تجویز کند.
سامانه هومکا با ارائه خدمات آزمایشی، درمانی و مراقبتی به افراد برای تشخیص بیماری در منزل کمک می‌کند. شما می‌توانید درخواست آزمایش آنلاین خود را با مراجعه به سایت www.homeca.ir و یا تماس با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ ثبت کرده تا در کمترین زمان ممکن کارشناسان هومکا به محل مراجعه کرده و تست مورد نظر را انجام دهند. پلتفرم هومکا با آزمایشگاه‌های معتبر استان تهران و شهرهای شیراز، اصفهان، اهواز، رشت، تبریز، کرج و قزوین طرف قرارداد است.
